Chắc chắn không ít lần bạn gặp 4 từ: Hỷ, Nộ, Ái, Ô. Có thể trong những mẩu hội thoại, ca dao tục ngữ, thi ca, văn chương hay trong những bài thuyết pháp của các bậc thiền sư, chân tu. Vậy Hỷ Nộ Ái Ố là gì? Làm sao để kiểm soát được những hỷ nộ ái ô trong cuộc sống để tâm luôn an nhiên?
Mục lục
Hỷ Nộ Ái Ố là gì?
Tuy đây là bốn từ Hán Việt đơn, mỗi từ nói đến cảm xúc khác nhau nhưng mọi người thường xuyên sử dụng bốn từ đơn này như một cụm từ để nói đến trạng thái cảm xúc của con người.
Trong đó:
- Hỷ nghĩa là vui mừng, hoan hỷ
- Nộ nghĩa là tức giận, bực tức (Ví dụ: Nổi cơn thịnh nộ)
- Ái nghĩa là yêu thương, yêu mến (Tình ái)
- Ố nghĩa là thù hận, căm ghét mức độ thậm tệ.
Ghép lại khi người ta sử dụng 4 từ này cùng lúc thường để chỉ những cảm xúc khó kiềm chế của con người. Đạo Phật thường sử dụng bốn từ này cùng với Ai, Lạc Dục cũng để khuyên mọi người kiểm soát được tâm tư, từ đó dần có được tâm hồn tĩnh lặng.
Bạn đã từng buông lời trách mắng, nhiếc móc người khác chỉ vì cơn giận dữ thoáng qua? Bạn từng yêu ai say đắm qua một ánh nhìn nhưng không hề biết được bản tính của người kia? Tất cả những cảm xúc nhất thời, nếu ta không làm chủ được chúng đôi khi dẫn đến hậu quả khôn lường.
Không chỉ đạo Phật. Thực tế ngày nay việc làm chủ được cảm xúc trở thành một trong những yếu tố then chốt để một người có thể đạt được thành công trong cuộc sống.
Làm thể nào để kiểm soát Hỷ, Nộ, Ái, Ố trong cuộc sống để giữ tâm an tĩnh?
Hiện nay có hàng ngàn khóa học khác nhau, của những giảng viên khác nhau đang giảng dạy vấn đề này cho rất nhiều người. Tôi nghĩ nếu các bạn có thời gian và điều kiện kinh tế, các bạn hoàn toàn nên học các khóa học này. Một người làm chủ được cảm xúc thì đã tiến một bước rất dài trên con đường hoàn thiện chính mình rồi.
Trong khuôn khổ bài viết này, tôi sẽ nêu lên một vài cách kiểm soát được cảm xúc, từ đó tạo bước đệm để thành công hơn trong cuộc sống vốn dĩ khó khăn và phức tạp này.
Luôn lạc quan:
Tại sao tôi đề cập đến đức tính này đầu tiên? Lý do là cảm xúc tiêu cực của chúng ta thường đi kèm với hành động bộc phát, không chuẩn mực dẫn đến hậu quả đôi khi khó có thể khắc phục được.
Khi bạn vui (hỷ) thì bạn thường chia sẻ niềm vui cũng như đối xử tốt với người khác. Điều này phần lớn đem lại hành động tốt đẹp.
Nhưng chỉ là “phần lớn”. Bởi cảm xúc khi quá vui, quá phấn khích cũng có thể tạo ra hậu quả không mong muốn. Bạn đã từng thấy một người trong men say, vui vẻ phấn khích mà làm những việc bình thường họ không bao giờ làm? Người trúng số độc đặc với niềm vui sướng tột độ chi tiêu bạt mạng? Một người khi có được một thứ gì đó yêu thích liền mặc kệ mọi người xung quanh?…
Vậy làm sao để lạc quan? Lại là một câu hỏi mà câu trả lời dài bất tận. Với cá nhân tôi, mỗi khi tôi cảm thấy nản chí hoặc buồn phiền, tôi thường nhớ đến các câu sau:
- Cuộc sống là 10% những điều xảy đến với bạn còn 90% còn lại chính là thái độ của bạn với cuộc sống – Charles R. Swindoll
- Niềm tin là một sức mạnh có thể biến điều ko thể thành điều có thể.
- Dù bạn nghĩ là mình có khả năng hay không có khả năng – bạn đều đúng – Henry Ford
- Bạn đầy đủ chân tay, bạn có thể chạy nhảy và suy nghĩ ? Như vậy bạn đã hạnh phúc hơn rất nhiều người rồi.
- Nếu bạn có tiền tiêu trong ví, có tiền bố thí cho người nghèo, có chút ít tiền gửi trong ngân hàng, bạn đã nằm trong số 4,8 tỷ người giàu nhất thế giới, và hạnh phúc hơn 2,2 tỷ người khác.
- Nếu sáng nay thức dậy bạn thấy khỏe hơn ngày hôm qua một chút thì bạn đã may mắn hơn ít nhất 1,2 triệu người không thể sống hết tuần này.
- Nếu cha mẹ bạn còn chung sống và còn hạnh phúc bên nhau, lại cả bạn nữa, thì so với thế giới trường hợp của bạn không nhiều đâu.
Đừng quan tâm những điều nhỏ nhặt:
Đừng phàn nàn, trách cứ người khác bởi những điều nhỏ nhặt, bạn phải nhìn mọi thứ bằng cái nhìn tổng quan, bỏ qua những lỗi lầm tiểu tiết. Học tập cách sống đơn giản, bớt phiền não để không mất quá nhiều thời gian với người khác, dành thời gian đó cho bản thân, để yêu thương và giúp đỡ người khác, làm những quá trình yêu thích.
Tự tin vào bản thân:
Không ít trường hợp bạn bị bao vây bởi những buồn, hờn, tức giận chính là vì thiếu tự tin. Bạn thấy được chính mình không xẩy ra năng lực, dung mạo hay hoạt ngôn bằng người khác và bạn thấy được khó khăn, sợ hãi khi giải quyết vấn đề. Vì thế, hãy tự tin ở chính mình mình các bạn sẽ kiểm soát được cảm xúc của chính mình.
Hãy làm việc vô cùng mình:
Nỗ lực làm việc hết mình, đặt ra mục tiêu và gắng sức tiến lên phía trước, rất có thể các bạn sẽ gặp những chỉ trích, phàn nàn và không hài lòng của người khác. Tuy nhiên, hãy tích cực suy nghĩ lạc quan và làm việc hết mình để đạt được thành quả này tốt đẹp. Sự sẵn sàng đương đầu với trở ngại sẽ mang lại cái nhìn tích cực của người khác đến bạn, nếu gặp thất bại, sai lầm hãy thừa nhận trách nhiệm và khắc phục hậu quả.
Tạo thú vui cho tất cả những người khác:
Giúp bạn tìm thấy động lực trong cuộc sống, cảm xúc tiêu cực sẽ mất đi khi bạn làm việc có ý nghĩa, giúp đỡ người khác.
Khéo léo trong cách sử dụng ngôn từ:
Giúp bạn điều khiển cảm xúc của chính mình mình và kiểm soát được cảm xúc của người tham gia trò chuyện.
Hãy ngưng than vãn, không dùng những từ mang lại sự tiêu cực, mà thay vào đó, bạn phải dùng những từ ngữ mang tính động viên, khích lệ dành cho đối phương, điều này sẽ bạn kiểm soát cảm xúc tốt hơn và nhìn nhận đời sống với góc nhìn tích cực hơn.
Tóm lại
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu ý nghĩa của 4 từ Hỷ Nộ Ái Ố là gì và cách để sống an nhiên, thanh tịnh trong cuộc sống vốn đầy rẫy những hỷ nộ ái ô này nhé.